Khi màn đêm buông xuống sâu hơn, tâm trí tôi lại thường trôi theo những suy tưởng về cách thức mà những giáo huấn từ cách đây hàng ngàn năm, kinh qua bao dâu bể của thời gian, mà hiện tại vẫn còn nguyên vẹn trong tầm tay chúng ta. Đã có lúc tôi từng hình dung "Kho Tàng Pháp Bảo" là một khái niệm vô cùng vĩ mô, kiểu như một cái thư viện khổng lồ chứa đầy kinh sách cổ hoặc các hệ thống dữ liệu số hóa tân tiến. Nhưng thực ra, mình cảm giác nó giống như một cái mỏ neo hơn. Một thứ gì đó giữ cho tâm mình không bị cuốn trôi theo các phong trào thời thượng hay các quan điểm giải thích "thuận tiện" của thời nay.
Nếu một mai cái kho tàng quý giá đó không còn nữa —thiếu hụt Tam Tạng Pāḷi và những bản Chú giải, Phụ chú giải vốn được chư tiền bối tận tụy duy trì— thì chắc đạo Phật bây giờ chắc đã biến thành một thứ triết lý tâm linh pha tạp nào đó rồi. Xã hội thường có khuynh hướng làm cho giáo luật trở nên "thoải mái" hơn, sao cho tương thích với nhịp sống hối hả hiện nay, nhưng chính cái sự "đơn giản hóa" đó đôi khi lại làm mất đi cái chất thật của Chánh Pháp. Tôi tin rằng Chánh Pháp sẽ không biến mất một cách đột ngột. Nó sẽ dần trở nên mông lung và loãng đi từng chút một qua mỗi ngày, tới mức chúng ta không còn nhận diện được tôn chỉ nguyên sơ là gì.
Trong khi xem xét các trang kinh văn, tôi chợt thấy e sợ trước trọng trách "duy trì" di sản. Nhiệm vụ này không đơn thuần là giữ cho kinh sách không bám bụi trên kệ, mà chính là duy trì các tiêu chuẩn đạo đức ấy sống động trong nội tâm. Pháp Bảo giống như một cái thước đo vậy. Mỗi khi gặp phải một ý kiến mới hoặc cách hành trì "lạ lẫm", hành giả luôn có chuẩn mực để đối check here chiếu. Nếu không có bộ chuẩn ấy, mình dễ bị dắt mũi bởi cảm xúc cá nhân hay những trải nghiệm nhất thời lắm. Tu tập theo cảm tính thì việc đi chệch hướng là điều khó tránh khỏi, đây là điều mà tôi đã từng kinh qua và nếm trải.
Một điều thú vị là kho tàng Pháp này không chỉ dành cho hàng ngũ tu sĩ. Là một cư sĩ, tôi nhận thấy mình cũng mang trên vai một phần trọng trách. Không phải là đi giảng dạy gì cho ai, mà là nỗ lực học tập chuẩn xác, hiểu thấu đáo để không xuyên tạc bản chất của Pháp. Nếu thiếu đi sự thực hành, Pháp Bảo chẳng khác nào một khối tri thức vô hồn, là những di sản nằm im trong các bộ kinh điển. Chỉ khi mình đem nó ra soi rọi vào mấy cái hành vi, lời nói hoặc trong những khoảnh khắc tâm trí xáo động, thì lúc đó giáo pháp mới thực sự phát huy tác dụng.
Suy ngẫm về sự tận tụy của tiền nhân trong việc trì tụng, biên chép, rồi kiểm chứng từng chữ một để truyền lại, mình thấy mình hơi lười. Ta có quyền truy cập mọi thứ chỉ bằng một cú chạm trên điện thoại thông minh, nhưng chính sự "sẵn có" này đôi khi lại làm ta mất đi sự trân trọng cần thiết. Gìn giữ giáo pháp nghe có vẻ vĩ đại, nhưng thực chất nó khởi đầu từ việc ta nhẫn nại ngồi xuống, đọc một đoạn kinh thật chậm, rồi tự hỏi mình có đang sống đúng như thế không. Không đòi hỏi sự hào nhoáng bên ngoài, chỉ cần một tấm lòng chân thành với chính mình.
Không gian bên ngoài thật tĩnh lặng, có lẽ đã đến lúc tôi nên kết thúc những suy tư này. Giáo pháp chân thực vẫn luôn hiện hữu, bất biến với thời gian, chỉ vì chúng ta cứ mải đuổi theo những thứ phù phiếm mà quên mất cội rễ ngay dưới chân mình. Có lẽ chính trong không gian lặng yên này, lời Phật dạy mới dễ dàng thấm đẫm vào lòng người nhất.